Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi)

Sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete, insanlarla etkileşimi gerektiren durumlarda yargılanmaktan korku, fiziksel davranışlarının olumsuz değerlendirilebileceği gibi nedenlerde oluşan kaygı sorunudur. Utangaçlıktan daha ileri seviye olan sosyal fobisi olan kişi sosyal çevresindeki herkesin onun hakkında olumsuz fikirlere sahip olduğunu düşünür. 

Sosyal fobinin temel özelliği, başkaları tarafından gözlemlenme olasılığının bulunduğu ortamlarda kişinin korku veya kaygı yaşamasıdır. Kişiler bu tür ortamlarda gülünç veya utanç verici bir duruma düşebileceklerinden endişe ederler ve bu tür sosyal ortamlara girme olasılıklarının olduğu durumlarda öncesinde ciddi bir beklenti kaygısı yaşamaya başlarlar ve ortama girdiklerinde ilgi odağı olmaktan çekinir, görülme ihtimallerinin daha az olduğu yerlerde durmayı tercih eder veya tamamen bu tür ortamlara girmekten kaçınabilirler.

Kronik bir psikolojik sorun olan bu rahatsızlığın ilaç ve psikolojik tedavi yöntemleri ile tedavisi mümkündür. 

Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir? 

Kaygı durumunda oluşan belirtiler kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte en öne çıkan sosyal fobi belirtileri şu şekilde: 

• Baş dönmesi
• Kalbin hızlı çarpması
• Kaslarda gerginlik
• Ateş basması ya da üşüme
• Başta basınç hissi
• Mide bulantısı
• Terleme ve titreme
• Nefes darlığı
• Ağız kuruluğu
• Yüzde kızarıklık
• Korku
• Sinirlilik
• Göz teması kuramama

Birey duyduğu endişenin ne kadar yersiz olduğunu bilse de bu endişe karşısında kendini çok güçsüz hisseder. 

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Neden Olur?

Sosyal fobinin kalıtsal, sosyal, fizyolojik çok fazla nedeni olabilir. Kalıtımsal özellikler sonucu aile bireylerinde bu rahatsızlığın görülme olasılığı yüksektir. Alay edilme, küçük düşürülme gibi bireylerin yaşadığı olumsuz deneyimlerin de sosyal anksiyeteyi geliştirdiği, tetiklediği görülmektedir. 

Genetik nedenlerin yanı sıra öne çıkan diğer faktörler; serotonin azlığı, karakter özellikleri, aile bireylerinin çocuğa davranışı ve beklentilerinin çok yüksek olması, küçük düşürülmek gibi sosyal çevrede yaşanan olumsuz deneyimler, ölüm gibi travmalar…

Sosyal Fobi ile Ortaya Çıkacak Sorunlar ve Tetikleyen Durumlar

Sosyal fobi, tedavi edilmediği durumda kişinin sosyal hayatı ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir. 

Aşağıdaki durumlar sosyal anksiyeteyi tetikleyen durumlar arasında yer almaktadır: 

• Birileriyle buluşmak
• Konuşmaya dahil olmak
• İnsanlarla göz teması kurmak
• Sosyal çevrede başkalarına tanıtılmak
• Toplum içinde yemek yemek
• Kalabalıkta, iş yerinde sunum yapmak
• Umumi tuvaletleri kullanmak
• İş görüşmesi yapmak
• Toplum arasında telefon görüşmesi yapmak
• Başkaları tarafından izlendiğini hissetmek
• Performans sergilemek, müzik aleti çalmak ve dans etmek 
• Sokakta yürümek

Korku ve endişenin daha ileriye gittiği durumlarda bu sorun panik atağa dönüşebilir. Kişinin arkadaşları ile ilişkisi bozulabilir, iş hayatı olumsuz etkilenir ve günlük rutin bozulabilir. 

Sosyal ilişkilerinde bozulma olmasından dolayı depresyon, alkol/madde kullanımı tabloya eklenebilir. 

Sosyal Fobi Tedavisi 

Sosyal fobi tedavi olabilen bir ruhsal sorundur. Serotonin geri alım inhibitörleri olarak bilinen SSRI türü antidepresanlar ilaç tedavisinde etkinliği kanıtlanmış ajanlardır. Bunun yanı sıra bilişsel davranışçı terapi (BDT) sosyal anksiyetenin psikoterapisinde kanıt düzeyi en yüksek psikoterapi ekolü olarak ilk sırayı almaktadır.