Dürtü Kontrol Bozukluğu

Dürtü kontrol bozukluğu bireyin kendisine ya da çevresine zararlı olabilecek eylemleri tekrarlayıcı bir biçimde gerçekleştirmeye büyük bir istek duyması ve gerçekleştirdiği sırada yoğun bir haz duygusu hissetmesi ile karakterize bir bozukluktur. Dürtü kontrol bozukluğu olan bireyler yapmayı arzuladığı eylemin yanlış olduğunu bilmesine rağmen bunu durduramaz. Zihinleri devamlı o eylemdedir ve ondan başka bir şey düşünemez hale gelirler.

Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte dürtü kontrol bozukluğunun kişilik özellikleri, genetik ve çevresel faktörlerle ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Beyinde meydana gelen bir hasar sonucu ortaya çıkabileceği gibi bazı ruhsal bozukluklarda da ortaya çıkabilir. Ayrıca madde ve alkol kullanımı dürtülerin kontrol edilmesini zorlaştıran durumlar arasında yer almaktadır.

Dürtü kontrol bozukluğu olan bireylerin kendilerine veya başkalarına zarar verici eylemleri yapmak konusunda dürtülere direnememeleri, eylemin olumsuz sonuçlar yaratacağını bildikleri halde tekrarlayıcı bir şekilde sürdürmeleri, eylemi yapmamak konusunda çabalarına rağmen başarısız olmaları ve zararlı eylemi yaparken yoğun haz almaları ortak özellikleri olarak sıralanabilir.

Dürtü Kontrol Bozukluğu Çeşitleri

Dürtü kontrol bozukluğunun bulunduğu çeşitli rahatsızlıklar şu şekildedir;

• Aralıklı Patlayıcı Bozukluk: Bireyin çevresine veya diğer kişilere yönelik öfkeli ve saldırgan davranışlarının denetlenememesi durumudur. Saldırganlık davranışı herhangi bir durumla açıklanamayacak kadar büyüktür. Bu dürtü kontrol bozukluğu erkeklerde daha sık görülmektedir. 
• Kleptomani – Çalma Hastalığı: Bireyin o eşyaya ihtiyacının olmamasına rağmen tekrarlayıcı bir biçimde çalma dürtüsüne karşı koyamayıp çalması durumudur. 
• Piromani – Yangın Çıkarma Hastalığı: Ateş yakma ve daha sonrasında çıkacak yangına tanıklık etmekten zevk alma, planlanmış ateşe verme davranışları sergileme ile karakterizedir. Yangın çıkartmak için ciddi hazırlıklar sürdürülmektedir. Erkeklerde görülme oranı kadınlardan daha fazladır. Genellikle çocukluk döneminde başlar. 
• Trikotillomani – Saç Yolma Hastalığı: Saç tellerinin tekrarlayıcı bir şekilde çekilerek koparılması eylemiyle karakterizedir. Saç telleri koparılırken yoğun bir haz duygusu yaşanmaktadır.
• Patolojik Kumar Oynama: Tekrarlayıcı bir şekilde maladaptif tarzda kumar oynama davranışıdır. Bireyin zihni sürekli kumarla meşguldür. Kumar oynamayı durdurmak, azaltmak ve kontrol etmek konusunda başarısızlardır.  

Binge (takıntılı) yeme bozukluğu, patolojik cilt yolma, nemfomani (cinsel dürtü bozukluğu), kasten kendine zarar verme, internet bağımlılığı ve alışveriş bağımlılığı da bireyin eylemi kontrol altına almak konusunda zorlandığı, dürtü kontrol bozukluğunun görüldüğü durumlar arasında yer almaktadır. 

Dürtü Kontrol Bozukluğu Tedavisi

Dürtü kontrol bozukluğu olan bireyler bununla başa çıkabileceklerini ve kendi kendine atlatabileceklerini düşünürler. Çoğu zaman bu problemlerini ailelerinden ve çevrelerinden gizlemek isterler. Ancak eylemi kontrol edemedikleri için gündelik yaşamda ve işlevsellikte bozulmalar yaşarlar. Bu nedenle tedavi edilmesi gereklidir. Dürtü kontrol bozukluğu birbirinden farklı rahatsızlıklarla seyredildiği için tedavisi bozukluğun türüne ve bireyin ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Tedavide çeşitli psikoterapi yaklaşımları ve ilaçlar birlikte kullanılmaktadır.